8 Dowladood oo ay isbedelayso Khariidadooda 20 sano ee Soo aaddan

Waxaa jira 8 dowaldood oo ay isbedelayso khariidadooda 20 sano ee soo aaddan khubaraduna ay saadaalinayaan iney biyo qariyaan ama kala qeybsanaan dhanka guduhu uu ku yimaaddo.

Dunida aan maanta ku noolnahay waa duni isbedbedel badan, inaan aragno dowlado qeybsamaya iyo xuduudo isbedel ku imanayaana wax aan dhici karin maaha, waxaase jirta dowlado la filayo iney isbedel weyn uu ku yimaaddo dhanka xuduudaheeda 20 sano ee soo aaddan, waana filasho un kaliya, taas kama dhigna magacyada dowladaha aan soo sheegi doonno iney hubaal tahay in wax waliba u dhiciyaan sida aan u sheegayno, laakiin marka aad sababaha aad eegto si weyn ay kuugu soo baxayso xaaladda filashada ee wakhtiga dhaw.

8-Spain

Dalka Spain waxaa haystay muddooyinkii dambe dhibaatooyin dhanka dhaqaalaha ah, mushkuladahaasi dhaqaale waxay dalkaas ku bilowdeen sanadkii 2008, xilligaas oo ku beegnayd, wakhti dhibaatooyin dhaqaale ay ka dheceen dunida oo dhan.

Heerka daynta guduhu waxa uu gaaray 94% waxsoosaarka guud ee dalkaas, waana heer khatar ah, heerka shaqo la’aantuna waa mid aad u sarreysa, Laba gobol oo dalkaa ka tirsan ayaa doonaya iney xoriyadooda qaataan oo ay goonni ka noqdaa dalkaas intiisa kale, iyagoo aaminsan inaanaey Spanish ahayn, waa Labada gobol ee Catalonia iyo Basque.

Gobolka Catalonia ee ku yaalla galbeedka Spain waa halka ay ka dhisan tahay magaalada Barcelona oo ah magaalo dhaqaale, muslimiin badanina ay ku noolyihiin, waxay leeyihiin dad ku dhaqan luqad u gaar ah oo la yiraahdo Catalonia oo barbar socota luqadda Spanish-ka, gobolkan ayaa soo maray marxado kala duwan, xilli waxaa jirtay uu iskii u ahaa dowald madaxbaraan, xilli kale waxaa gumeysan jiray Faransiiska, waxaana la aaminsan yahay iney u badan tahay  ka go’aanka Spain inteeda kale.

Marka aan eegno gobolka Alpasc, waxa uu ku yaallaa waqooyiga dalka Spain, magaalooyin keeda ugu caansan waxaa ka mid a, Bilbao iyo San Sebastian, gobolkaas waa kan ugu sarreeya dhanka dakhliga qofka ee waxsoosaarka guud ee dalka Spain, dadka gobolkaa dagan waxay isku tilmaamaan iney yihiin dowlad gaar ah, waxayna ku hadlaan luqad la yiraado Basque.

7- Kuuriyada Waqooyi

Dadbadan waxay aaminsan yihiin in horumarka tiknoloojiyadeed ee Kuuriyada Waqooyi uu aad u liito, marka loo eego horumarka ka jira Kuuriyada Koonfureed, Ma haysato ilo dhaqaale oo dabiici ah oo u saamaxaya iney naftooda ku tiirsanaadaan muddo fog.

Waxaa la filay in go’doonka ay hadda ku jirtaa K/Waqooye ee dhanka caalamku ah aanuu u saamaxayn iney sii adkeysataan, waxaa dhici karta ayaa la leeyahay in kacdoon gudaha ah uu ka dhaco Kuuriyada Waqooyi oo meesha lagaga saaro xukumadda hadda dalkaa ka talisa, iyadoo ugu dambeyn taasi keeni doonto ayaa la tilmaamayaa iney la midoobaan Kuuriyada kale, oo ay noqdaan mid qura.

Kuuriyada Waqooyi ayaa sameysantay kadib dagaalkii labaad ee dunida, waxaana la filayaa iney dhankaa kala mid noqdaan Jarmalkii Bari, iyadoo ay jirto xoogaa khilaafaad ah oo u dhaxeeya Labada Kuuriya ayaa hadana la saadaalinayaa iney markale dib u midoobi karaan.

6- Belgium

Waa dowlad ay ragaadiyeen khilaafaad dhanka gudaha ah oo ku saabsan kala duwanaashiyaha dhanka qowmiyadaha ah, dalkaasi waxa uu u qeybsan yahay Labo qowmiyadood oo kala ah Flanders iyo Wallonia, qowmiyadahaa ka ma dhexeeyaan waxbadan oo ay wadaagi karaan sida luqadda oo waxbadan isku soo dhaweysa, Wallonia -da waxay ku hadlaan luqadda Faransiiska, waxay doonayaan iney Faransiiska ku biiraan ama ay noqdaan dowlad goonni u taagan, Falanders-kuna waxay ku hadlaan Luqadda Dutch-ka oo waa Labo qowmiyadood oo sidaa u kala duwan.

Belgium oo markeedii hore ka go’day dalka Holland sanadkii 1830-kii waxay u muuqataa iney u qeybsameyso xilli dhawo Labo dowladood, oo kala ah Flanders iyo Wallonia.

5- Ciraaq

Laga soo bilaabo duullaankii Mareykanka ee dalkaas 2005, dowladda Ciraaq oo ka mid ahayd dowaladaha ugu awoodda badan bariga dhexe ayaa ka mid noqotay dowladaha ugu ammaanka liita dunida, kala qeybsanaanta dhanka mad’habka ah ee Shiico iyo Sunni, Daacish, Kurdiyiinta ciraaq, dhamaan waa sababo keeni kara in Ciraaq la qeybiyo oo saddex dowladood ay noqoto oo yaryar, waxaa la saadaalinayaa iney Ciraaq  noqoneyso Saddex dowladood oo kala ah;  dowaladd Sunni ah mid  Shiico ah iyo mid saddexaad oo Kurdi ah.

4- Libiya

Sida xaaladdu ahayd dalka Ciraaq aad ugama foga dhanka Liibiya, kadib geeridii Qaddaafi waxaa bilowday kala qeybsanaan dhanka qabaa’ilka ah, waxaa ku sii darsamay qolooyinka la yiraadho Dawaariqa, Daacish, Ansaar al-Sharee’a oo haysta qeybo kala duwan oo Libiya ah.

Libiya Taariikh ahaan waxay u qeybsaneyd saddex gobol oo kala ah: Tripoli, Barqa, Fizan, oo dhan qabaa’il u kala qeybasan, waddaniyadda dhanka qabiilka ayaa ka xoogbadan tan waddanka ee dadyowga Liibiya, waxaana dhici karta dhibaatooyinka Liibiya inaaney ka bixin iyadoo Saddex dowaldood u qeybsanta mooyaane.

3. UK

UK waxay lahayd taariikh dheer oo isbedbedal dhanka xuduudaha ah, dowlado farabadanna horey ayay uga go’een boqortooyadii Ingiriiska, dhaqdhaqaayada goonni u goosadka ah ee ka jira Scotland, waxay u muuqdaan kuwo soo afjaraya UK midaysan, sida ay hadda u taallo amaba khariidadeedu tahay, sandkii 2014 ayaa afti guud oo Sctland laga qabtay 45% ay u codeeyeen gonni u goosad,  waxaase dhici karta in aqlabiyadda yar ee ka harsan ay helaan kooxda u ololeynaysay goonni u goosadka kabixitaankii Ingiriiska ee midowga Yurub kadib, waxaa kale oo soo raaca Ulster-ka Northern Ireland iyo xisbiga Qowmiga ah ee Wlesh oo doonaya goonni u goosad.

2. Mareykanka

Waxaa la filayaa in gobollada 50 ka ah ee Mareykanka aaney sii ahaan doonin midow muddo dheer ee soo aaddan, kala duwanaashiyaha dhaqanka iyo saameyntii dagaalladdii sokeeye ee dalkaas wali waa taagan yihiin, waxaa gobolladaasi ku soo kordhaya dhaqdhaqaayo u ololeynaya goonni u goosad, waxaa ka mid ah, Alaska, Texas, California, kadib doorashadii madaxweyne Trump waxaa sii kordhay gobollada doonaya iney ka go’aan Mareykanka intiisa kale goonni isku taagna isku abaabulaya.

1. Maldives

Waa dowlad yar oo ka kooban 1190 Jasiiradood, dadka daganna waxaa lagu qiyaasaa 400 kun oo qof, dadka dagan intooda badan waa Muslimiin, sanadkii waxa u dalxiis tagta 100 kun oo ruux oo dalxiisayaal ah, ayaa sanad walba halkaa booqda, marka la eego isbedbedalka dhanka cimillada iyo heerka biyaha oo kor u soo karacaya xilliba xilliga ka dambeeya, waxaa laga cabsiqabaa in Jasiirada Maldives ay biyo ku qariqmaan oo dhulkana ay ka tirtirmaan, xitii madaxda dalkaa qaarkood waxay ku fakareen iney dhul ka iibsadaan Koonfurta Asia si dadka dhankaa loogu raro inta aaney biyuhu wadaqarin jasiiradahaas.

Goobjoog News