Oxfam: Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay waa Ku Guuldareystay Xalinta Khilaafaadka Afrika

Warbixin cusub oo ka soo baxday Oxfam ayaa muujinaysay waxqabad la’aanta Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay (UNSC) ay ka hor istaagtay fursadaha nabadda iyo horumarka ee qaaradda Afrika, taas oo keentay in baahiyaha bini’aadantinimo ay si xawli ah u korodhaan.

In ka badan 80% go’aannada UNSC ee la soo saaray tobankii sano ee la soo dhaafay waxay quseeyeen Afrika, hase yeeshee midna ma gaadhin nabad waarta.

Saameynta Veto-ga

Warbixinta ayaa sidoo kale iftiimisay in xubnaha joogtada ah ee UNSC—Shiinaha, Faransiiska, Ruushka, UK, iyo Maraykanka—ay ka faa’iideysanayaan awoodahooda gaarka ah si ay u ilaashadaan danahooda juqraafi ahaan. Tani waxay hoos u dhigeysaa awoodda Golaha inuu ilaaliyo nabadda iyo ammaanka caalamiga.

Ruushka iyo Maraykanka ayaa si gaar ah u adeegsanaya awooddooda veto-ga, taas oo carqaladaynaysa horumarka nabadeed ee Ukraine, Suuriya, iyo Falastiin.

Baahida Afrika

Afar boqol oo million oo dad ah oo Afrika ku nool, ma haystaan wax kaalmo ah oo joogto ah oo ka mid ah UNSC, inkastoo qaaraddu ka kooban tahay 54 dal. Abuurista xaalado siman iyo matalaad toos ah ayaa lagama maarmaan u ah in la xoojiyo codka Afrika ee go’aannada caalamiga ah.

Ms. Fati N’Zi Hassane, agaasimaha Oxfam ee Afrika, ayaa sheegtay: “Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay waxaa la dhisay xilli ay ka talinayeen gumeystayaashu, waxaana lagu sifeeyey kala sooc qoto dheer oo aan ka tarjumayn xaqiiqooyinka maanta.”

Dhibaatooyinka Bini’aadantinimo

Baahida bini’aadantinimo ee Afrika ayaa ka badan afar laab tobankii sano ee la soo dhaafay, iyadoo baahida lacagta loogu talagalay kaalmada bini’aadantinimo ay si weyn u kordhay. Intii u dhaxaysay 2014 ilaa 2023, codsiga UN ee kaalmo bini’aadantinimo ee dalalka Afrika ayaa laba jibbaarmay, laakiin wax ka yar badh ayaa la fuliyey.

Talooyinka Oxfam

Oxfam waxay ugu baaqday in la sameeyo isbeddel weyn oo ku saabsan UNSC, oo ay ku jiraan joojinta awoodda veto. “Africa waxay u baahan tahay inay leedahay fadhiyo joogto ah oo ay ka qayb qaadato go’aan qaadashada, si loo xalliyo caqabadaha bini’aadantinimo iyo ammaanka,” ayay tiri N’Zi-Hassane.

Marka la eego isbeddelka ugu dambeeyay, waqtigaan waxa uu u muuqdaa fursad lagu horumarinayo masiirka Afrika, iyadoo la tixgelinayo doorka muhiimka ah ee ay ciyaarayaan ururrada sida Midowga Afrika.