Macallimiinta wax ka dhigta Iskuullada degmada Jowhar ayaa waxay ka qeylo dhaamiyeen isticmaalka Maandooriyaha Taabuuga oo arday badan ay bilaabeen iney isticmaalaan.
Axmed Cabdi Maxamuud, maamulaha Dugsigsa hoose dhexe iyo sare ee Sheekh Xasan Barsane ayaa xaqiijiyay in maandooriyaha Taabuuga laga isticmaalo gudaha iskuullaadka Jowhar:
“Arrin jirta waaye, dhammaan iskuullada waa laga isticmaalaa, mana kala laha gabdho iyo wiilaal, bannaankana wey ku isticmaalaan, kuwa saqajaamiinta ah fasalka meesha ugu dambeysa iney fariistaan, ayaa sidii tubaakadii ay gafuurka gashtaan, indhahaa yaryaraanaa macallinka ayuu weydiinaa waxa uu leeyahay macallin, sabuuradda maad wax ku qoreysa mise derbiga, waxyaabaha lala yaabo ayey ka mid tahay.”
Waxa uu hadalkiisa sii raaciyay: “Waa daroogo nooca ugu xun qaadka ayuu ka liitaa, khamraduu ka liitaa, xashiika ayuu ka liitaa, warqaddiisa waxaa ku qoran (waxa uu ka khatar badan yahay waxwalba oo aad maleysan karto).”
Maamule Axmed waxa uu ummadda Soomaaliyeed ugu baaqay in dhibaatadan laga hortago:
“Waxaan rabaa ummadda Soomaaliyeed inaan u sheego Taabuuga waxaa soo saara, laba dal oo Asia ka mid ah, waa dalka India iyo Bangaaladheesh, labaas ayaa soo saara dalkoodana wey ka mamnuuceen, markii la ogaaday inuu sababaabo cudurro farabadan, waxaa loosoo dhoofiyaa dalalka aan dowladahu ka jirin, ama dowlad tacbaan ah ay ka jirto, sida dalka Soomaaliya oo kale, ummaddaan in lagu fasahaadiyo waa keenay 2000 ayuu joogaa, cid aan heli karin miyaa jirta labo kun, arrintaa ummadda Soomaaliyeed ayaan uuga digeynaa iskuulladaa lagu isticmaal, xaafadahaa laga isticmaalaa, odayaasha qaarkood ayaa isticmaala.”
Dhanka kale, Dr. Siciid Faarax oo ka mid ah dhakhaatiirta ka howgasha magaalada Jowhar ayaa dhankiisa xaqiijiyay inuu maalin kasta arko arday safaf dhaadheer ugu jirta maandooriyaha inta aaney iskuulka gelin ka hor:
“Runtii goobta caafimaad ee aan joogo tukaamaa daris ila ah, waxaad mooddaa xilligii iskuulka galaaskii la galaayay ardaydii iney fayl ugu jiraan, bahashii gadashadeeda iyo qaadashadeeda, runtii khataraha ay bahashaan leedahay waxaa ka mid ah, kansar ku dhac qofka aad u isticmaala, cirridka ama daanka waxey u sameynaysaa calaamad, dhibaatada intaa leg iyadoo ay leedahay ayaa hadana baa hadan bulshadii ay aad ugu badan tahay.”
Dr. Siciid waxa uu baaq u diray wasaaradda waxbarashada si arrintan caafimaadka bulshada khatarta ku ah in wax laga qabto:
“Markaa waxaan leeyahay inaad caafimaad qabto waxaa wanaagsan in waxwalba oo naftaada dhibaato u keenaya inaad ka fogaato.Wasaaradda Caafimaadka runtii waxaa loo baahan yahay iney dabagal ku sameyso waxyaabaha bulshada khatar ku ah.”
Si kastaba, marka aan tixraacnay qaar ka mid ah taariikhda maandooriyahan, ilaha qaar waxey sheegayaan in Taabuuga oo ah nooc ka mid ah xashiishka oo laga soo sameeyo dhirta India qaarkeed, ayaa markii ugu horreysay waxaa la helay qarnigii 19aad, 7 sano ka hor isticmaarkii Ingiriiska ee India (1894-1873), waxaana loo sameeyay in lagu dejiyo qabaa’ilkii kacdoonka ka waday halkaas.
Goobjoog News
